ang pagsibog naghiusa sa mga eksperto ug mga lider sa institusyon gikan sa lainlaing mga rehiyon aron susihon kung giunsa ang mga teknolohiya sama sa artificial intelligence, robotics, virtual reality, advanced connectivity, ug mga platform sa datos nakaimpluwensya na sa panukiduki - ug unsa nga praktikal nga mga lakang ang gikinahanglan aron masiguro nga sila nagsilbi sa siyensya ug katilingban sa Global South.
Gipasiugda sa mga partisipante nga ang mga babag sa pagsagop sa mga bag-ong teknolohiya dili teknolohiya sa kinaiyahan. Hinuon, kini nagpakita sa mas lapad nga mga hagit sa istruktura nga giatubang sa mga sistema sa siyensya sa daghang bahin sa Global South - limitado nga imprastraktura, kulang sa pondo nga mga institusyon, tipik nga mga palibot sa palisiya ug dili patas nga pag-access sa mga kahinguhaan ug oportunidad.
Aron ang mga teknolohiya makahatag og bili sa mga sistema sa siyensya ug sa mga katilingban nga ilang gialagaran, ang mga partisipante miila sa daghang mga dapit alang sa aksyon, lakip ang:
A. Pag-align sa siyensiya ug palisiya: Ang mas lig-on nga mga mekanismo gikinahanglan aron masiguro nga ang panukiduki nagpahibalo sa mga agenda sa palisiya, ug nga ang mga palisiya makahimo sa lig-on, tan-awon nga mga sistema sa siyensya, ilabi na sa paspas nga pag-uswag nga mga dapit sama sa AI ug pagdumala sa datos.
B. Pagpamuhunan sa inklusibo nga siyentipikong mga komunidad: Ang pag-uswag sa gender ug intergenerational equity kinahanglanon para sa pagtukod og lig-on, andam sa umaabot nga research ecosystem.
C. Pag-curate ug pagpreserbar sa mga kabtangan sa datos: Ang patas nga pag-access sa siyentipikong datos bahin lamang sa equation. Kinahanglan usab nga hatagan og pagtagad kung giunsa ang datos - ug ang mga himan, metadata, ug kahibalo nga ilang gisuportahan - gi-curate, gidumala, ug gipreserbar alang sa dugay nga kaayohan sa publiko.
D. Pagtukod og mga kahanas alang sa umaabot: Ang suporta gikinahanglan alang sa teknikal ug mga katakus sa datos, siyentipikanhong literacy, ug ang abilidad sa pag-assess sa mas lapad nga sosyal ug ekonomikanhong implikasyon sa bag-ong mga teknolohiya.
E. Paghimo og mga kondisyon alang sa pagbayloay og kahibalo: Ang angay alang sa katuyoan ug patas nga mga pamaagi sa pagpaambit sa kahibalo, hinungdanon aron masiguro nga ang mga kabag-ohan adunay lokal nga kalabotan apan ang potensyal alang sa global nga epekto.
F. Pagsusi sa pagkaandam sa institusyon: Ang kasagarang mga gambalay makatabang sa mga institusyon sa pagpanukiduki sa pagtimbang-timbang kon sila ba nasangkapan sa pag-apil nga makahuluganon sa mga bag-ong teknolohiya – ug diin gikinahanglan ang dugang suporta.
Sa hinungdanon, kini nga mga paningkamot kinahanglan suportahan sa mapadayonon ug estratehikong pagpamuhunan. Kung wala ang kinahanglan nga suporta sa pinansya ug pagpauswag sa kapasidad, bisan ang labing gisaad nga mga teknolohiya maglisud sa pag-ugat sa mga sistema sa syensya nga nagpabilin nga wala’y kapanguhaan.
Ang dato nga mga diskusyon sa pag-atras karon ipakaon sa usa ka set sa mga profile sa teknolohiya – analytical briefs nga gidesinyo sa pagsuhid sa potensyal nga epekto sa pinili nga mga teknolohiya sa mga sistema sa syensya sa Global South. Kini nga mga profile maghatag usa ka istruktura nga kinatibuk-ang panan-aw kung giunsa gigamit karon ang mga nag-uswag nga mga himan, ang mga oportunidad ug mga peligro nga ilang gipresentar, ug ang makapaarang nga mga kondisyon nga gikinahanglan alang sa ilang epektibo ug patas nga paggamit.
Ang mga profile magsilbi nga usa ka kapanguhaan alang sa mga magbubuhat sa palisiya, tigpasiugda sa panukiduki, mga institusyong pang-akademiko, ug mga aktor sa pribadong sektor nga gipasalig sa pagsuporta sa inklusibo ug umaabot nga mga sistema sa siyensya.
Samtang nag-uswag kini nga agenda, ang ISC's Center alang sa Science Kaugmaon ug ang mga kasosyo niini magpadayon sa paghimo og mga luna alang sa pagpamalandong, kolaborasyon, ug estratehikong panglantaw - pagsiguro nga ang Global South dili lamang maapil sa mga panag-istoryahanay mahitungod sa siyensiya ug teknolohiya kaugmaon, apan adunay nag-unang papel sa pag-umol kanila.
Basaha ang dugang bahin sa Center for Science Futures
Basaha ang dugang bahin sa Science Systems Futures
Basaha ang dugang bahin sa mga nag-uswag nga teknolohiya ug pagbag-o
Basaha ang dugang bahin sa Pag-andam sa mga sistema sa nasyonal nga siyensya alang sa AI: Mga Panglantaw gikan sa Muscat
Basaha ang dugang bahin Ang tawag kay sirado na para sa mga eksperto para sa IPCC Task Group on Data Support for Climate Change Assessments
Basaha ang dugang bahin sa Gipalapad nga edisyon sa papel sa AI sa nasudnon nga ekosistema sa panukiduki nakapunting sa Global South
